14 فروردين 1389 / 18 ربيع الثاني 1431 / 3 آوريل 2010

رضاقلي نظام مافي ملقب به سالار معظّم و نظام السلطنه و سردار مكرّم در سال 1246 ش در تهران به دنيا آمد. وي پس از فراگيري دروس و فنون نظامي به دستگاه عمومي خود كه از رجال با نفوذ قاجار بود، وارد شد و به مقاماتي دست يافت. رضاقلي در بحبوبه جنگ بين المللي اول به همراه عده‏اي از رجال و روحانيون براي مبارزه با قواي روس و انگلستان، دولت موقتي به حمايت آلمان و عثماني تشكيل داد ولي اين عمل باعث واكنش دولت مركزي شد و آنان تمام اموال و نشان‏هاي او را مصادره كردند. تا اين كه با اهداي اشياء نفيسي به احمدشاه، توانست رضايت وي را براي ورود به ايران جلب كند. وقتي قيام كلنل محمدتقي خان پسيان در خراسان شكسته شد، وي از طرف قوام السلطنه، والي خراسان گرديد. تا سرانجام در فروردين 1303 ش در 57 سالگي درگذشت و در امامزاده عبداللَّه تهران به خاك سپرده شد. نظام السلطنه از رجال مؤثر ايران بود و پس از مرگش املاك زيادي شامل قسمت اعظم زمين‏هاي غرب تهران، از او به ارث رسيد.
استاد عباس سحاب فرزند ابوالقاسم در سوم دي ماه سال 1300 ش در يكي از روستاهاي اطراف تفرش در استان مركزي به دنيا آمد. وي فراگيري علم را از چهار سالگي آغاز كرد و در ده سالگي به همراه پدر راهي تهران گرديد. در تهران بود كه براي نخستين بار، استعداد و علاقه او به جغرافيا نمايان شد و در او رشد كرد به طوري كه در پانزده سالگي اولين نقشه تهران را تهيه نمود. اين نقشه و نقشه‏هاي بعد از تهران و شهرهاي ديگر، شالوده و اساس يك مؤسسه جغرافيايي را در سال 1324 ش به وجود آورد و عباس را به شهرت رساند. وي در اين مؤسسه، بعدها يكي از غني‏ترين كتابخانه‏هاي جغرافيايي ايران و خاورميانه را با 18 هزار كتاب، 15 هزار جلد مجلات جغرافيايي و صدها كره و اطلس بزرگ و كوچك به زبان‏هاي مختلف پديد آورد. استاد سحاب نخستين نمايشگاه نقشه خود را در سال 1339 ش در دانشسراي تهران بر پا كرد و از آن تاريخ به بعد، در نمايشگاه‏هاي داخلي و خارجي بسياري حضور داشت. همچنين مؤسسه وي در طول سال‏ها فعاليت، به چاپ كتب جغرافيايي و سفرنامه‏ها و نيز ترجمه و تكثير نُسخ منحصر به فرد آثار ادبي و جغرافيايي مي‏پرداخت. سرانجام استاد عباس سحاب به عنوان پدر علم كارتوگرافي يا نقشه كشي ايران، بنيانگذار چاپ نقشه در بخش خصوصي كشور، نخستين توليدكننده كره جغرافيايي به زبان فارسي، مؤلف ده‏ها اطلس جغرافيايي، آخرين بازمانده نسل نقشه‏كشانِ صاحب سبك جهان و باني مؤسسه جغرافيايي و نقشه‏كشي سحاب، در چهاردهم فروردين 1379 ش در 79 سالگي درگذشت.
شيخ جعفر بن شيخ حسن حلي معروف به محقق حلي در سال 602 هجري در حله واقع در عراق به دنيا آمد. وي از ابتدا داراي هوشي سرشار و استعدادي شگرف بود. در محضر پدر، ابن زهره‏ي حلي، تاج الدين حسن بن علي دربي و ديگران تحصيلات خود را ادامه داد و خود بر مسند تدريس نشست. نام آوراني مانند علامه‏ي حلي، ابن‏داود حلي، سيد بن طاووس و ابن سعيد هَذْلي حلي از جمله دست پروردگان مكتب درس محقق حلي‏اند. وي مورد احترام خاص خواجه نصيرالدين طوسي بود و خواجه، به او ارج فراوان مي‏نهاد. شرايع الاسلام، المُختصر النافع في فقهِ الاماميه و آثار ديگر وي چون نگيني در ميان كتب اسلامي مي‏درخشند. محقق حلي در سال 676 ق، در هفتاد و چهار سالگي رحلت نمود.
آيت‏اللَّه ميرزا علي شيرازي، فقه و علوم اسلامي را نزد اساتيدي همچون آيات عظام فشاركي اصفهاني و ميرزا محمدتقي شيرازي فرا گرفت و در 22 سالگي به درجه‏ي اجتهاد نائل آمد. آيت اللَّه ميرزا علي شيرازي علاوه بر تبحّر در فقه و اصول، در كلام، حكمت، طب، تاريخ و ادبيات نيز از مهارتي درخور تحسين برخوردار بود. ايشان مدتي نيز مرجعيت تقليد جمعي از مسلمانان را بر عهده داشت.
اختلافات و تنازعات ميان فرانسه و اسپانيا از اواخر قرن پانزدهم آغاز گرديد. در سال 1494م شارل هشتم پادشاه فرانسه به قصد تسخير ناپْلْ به ايتاليا حمله نمود كه با مخالفت اسپانيا و ايتاليا و مقاومت ارتش آنها مواجه گرديد. در طي سال‏هاي بعد اين نبرد ادامه پيدا كرد و بر سر اداره مناطق به تصرف آمده، بين اسپانيا و فرانسه اختلافاتي روي داد. اين جنگ‏ها سرانجام با امضاي قرارداد "صلح نوايون" در سال 1515م خاتمه يافت. اما آتش جنگ ميان دو كشور، شش سال بعد در سال 1521 بار ديگر شعله‏ور گرديد و حدود چهل سال به طول انجاميد. در اولين مرحله اين جنگ‏ها پادشاه فرانسه به اسارت درآمد و با امضاي قرارداد مادريد 1526م آزادي خود را خريد و از تمام ادعاهاي خود در ايتاليا صرف نظر نمود و حتي منطقه بورگوني را به اسپانيا واگذار كرد. اما يك سال بعد پادشاه فرانسه ضمن اتحاد با چند كشور و نقض قرارداد مادريد، دومين مرحله از جنگ‏هاي 40 ساله را آغاز نمود كه با قرارداد كامبره خاتمه يافت و در نتيجه منطقه بورگوني به فرانسه بازگشت. در سال 1536م مرحله‏اي ديگر از جنگ‏ها آغاز شد و بدون هيچ نتيجه‏اي خاتمه يافت و پيمان صلح ده ساله نيز تنها 4 سال دوام يافت. در سال 1542م چهارمين دوره اين جنگ‏ها آغاز گرديد و سرانجام در سوم آوريل 1559م اين جنگ‏ها كه بر سر تصاحب سرزمين‏ها آغاز شده بود با امضاي معاهده‏اي با حضور نمايندگان فرانسه، اسپانيا، انگليس و آلمان خاتمه يافت.
غازي فرزند ملك فيصل اول، پادشاه پيشين عراق در سال 1912م به دنيا آمد و پس از مرگ پدرش در هفتم سپتامبر 1933، زمام امور عراق را در 21 سالگي به دست گرفت. او برعكس پدرش كه از انگلستان طرفداري مي‏كرد، طرفدار انگلستان بود، از يك سو ميل به رهانيدن عراق از يوغ شيفته نازيسم بود و از هيتلر تمجيد مي‏كرد. ملك غازي كه آشكارا نفرت خود را از سلطه انگليس و فرانسه بر كشورهاي عربي و خاورميانه‏اي ابراز مي‏كرد، از ملي‏گرايان و شورشيان سوريه براي مقابله با قيموميت كشورشان در دهه 1930 حمايت نمود و حتي آنان را به سلاح نيز تجهيز نمود. او به شدت با كمونيست‏ها هم دشمني مي‏كرد. ملك غازي سرانجام در سوم آوريل 1939م در 27 سالگي بر اثر برخورد شديد اتومبيلش با تير چراغ برق كشته شد. در آن زمان، مردم، قتل غازي را يك حركت سازمان يافته توسط انگليسي‏ها و عوامل‏شان در عراق تلقي كردند و تظاهراتي عليه دولت انگليس به راه انداختند. پس از مرگ غازي، فرزند چهار ساله او به نام شاهزاده فيصل دوم به سلطنت عراق رسيد.
كشور عراق در جريان جنگ جهاني دوم از يك طرف دچار اختلافات داخلي و تضاد ميان طرفداران آلمان و انگلستان بود و از سوي ديگر با مرگ ملك غازي پادشاه اين كشور در سال 1939م و جانشيني فرزند 4 ساله او، در وضعيت نابساماني به سر مي‏بُرد. با اين حال، پيشروي ابتدايى آلمان‏ها و شكست نظامي انگلستان در جريان جنگ جهاني دوم، باعث شده بود تا بسياري از سياست‏مداران، آينده را از آنِ آلمان بدانند. در اين اوضاع و احوال، رشيد عالي گيلاني، يكي از فرماندهان ارتش عراق، با استفاده از فضاي به دست آمده، و نيز با حمايت‏هاي دولت آلمان، از اول تا سوم آوريل 1941م، كودتايى نظامي به راه انداخت كه بر اثر آن، نوري سعيد، نخست وزير مقتدر عراق كه مورد حمايت انگليس بود، به همراه نايب‏السلطنه اين كشور، از عراق گريختند. اين كودتا در حالي انجام شد كه بسياري از يگان‏هاي نيروهاي رزمي عراق نيز از رشيد عالي حمايت مي‏كردند. در اين زمان، دولت بريتانيا كه علاوه بر از دست دادن جاي پاي خود در اين منطقه مهم، از منابع نفتي نيز محروم شده بود، با اعزام نيروهاي نظامي خود، درصدد حمايت از كارگزاران خود در اين كشور برآمد. از اين رو، پس از درگيري نيروهاي دو طرف از روز دوم مه 1941م، حكومت رشيد عالي گيلاني در آخر اكتبر همان سال سرنگون شد و بار ديگر نوري سعيد به نخست وزيري دست يافت.
ذاكر حسين رئيس جمهور مسلمان هند، در سال 1897م متولد شد و تحصيلاتش را در دانشگاه اسلامي عليگره و دانشگاه برلين آلمان به پايان رساند. وي پس از طي تحصيلات خود، در طي ساليان طولاني به فعاليت‏هاي علمي و سياسي پرداخت تا اينكه در سال 1962م به معاونت رياست جمهوري هند رسيد. او در انتخابات عمومي 1967م از رقيب سرسخت خود خانم اينديرا گاندي پيشي گرفت و به عنوان اولين رئيس جمهور هند برگزيده شد. او كه از رفتار سلطه طلبانه هندوها عليه مسلمانان انتقاد مي‏كرد، از جدا شدن قسمت مسلمان نشين هند به نام پاكستان نيز حمايت نمود و حتي براي استقلال پاكستاني‏ها كه به قول وي، پاياني بر ستم هندوها عليه آنان بود، در هند جشن گرفت. ذاكر حسين با آن كه مسلمان بود ولي در ميان هندوها نيز محبوبيت داشت. از او كتاب‏هايي به نام سرمايه‏داري، اقتصاد، اخلاق و مملكت‏داري نيز برجاي مانده است. دكتر ذاكر حسين سرانجام در سوم آوريل 1969م در 72 سالگي درگذشت. وي در ميان نسل امروزي هندوها و مسلمانان هند احترام ويژه‏اي دارد.